تأمین مالی جمعی

عدم پاسخگویی مناسب روش‌های تأمین مالی رایج به‌ویژه به بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط باعث شکل‌گیری شیوه‌های نوین تأمین مالی در سطح بین‌المللی شده است. یکی از شیوه های جدید تأمین مالی که امروزه با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، گسترش یافته است، تأمین مالی جمعی یا کرادفاندینگ است.

تأمین مالی جمعی-که با عنوان‌های جمع سپاری مالی و سرمایه‌گذاری جمعی نیز شناخته می‌شود- معمولاً به‌صورت مشارکت جمعی افراد در سرمایه‌گذاری مشترک تعریف می‌شود که اغلب از طریق اینترنت انجام می‌شود. این نوع سرمایه‌گذاری با هدف حمایت از تلاش‌های کارآفرینانه توسط عموم جامعه یا سازمان‌ها صورت می‌گیرد. تأمین مالی جمعی برای اهداف متنوعی نظیر تأمین هزینه درمان بیماری تا چاپ کتاب، حمایت مالی هنرمندان تا تأمین سرمایه لازم برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار نوپا کاربرد دارد. در واقع می‌توان سرمایه‌گذاری جمعی را یک روش اینترنتی برای تأمین سرمایه معرفی کرد که به کسب‌وکارها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا از طریق کمک‌های بلاعوض یا سرمایه‌گذاری اشخاص متعدد، بتوانند ایده‌هایشان را عملی سازند.

ظهور و گسترش سرمایه‌گذاری جمعی به شکل سازمان‌یافته در قالب تأمین سرمایه به بحران مالی سال ۲۰۰۸ در جهان برمیگردد که به علت تمایل کم بانک‌ها به وام دادن، کارآفرینان شروع به جستجوی راه‌های دیگری برای جذب سرمایه کردند. مشکلاتی که صنعتگران، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران خرده‌پا در جمع‌آوری سرمایه داشتند منجر شد تا سرمایه‌گذاری سنتی که توسط دوستان و فامیل صورت می‌گرفت به شکل سرمایه‌گذاری جمعی بسط پیدا کند.

هر چند تاریخچه تأمین مالی جمعی به شیوه نوین و مبتنی بر اینترنت به سال‌های اخیر برمی‌گردد ولی این خدمات از دیرباز در کشور ما با عناوین مختلف- بسته به هدف ارائه آن- مورداستفاده قرار می‌گرفته است. درواقع این نوع خدمات جایگاه فرهنگی و اجتماعی بسیار مقبولی در سطح جامعه و به‌ویژه کسبه بازار داشته است. آیین گل‌ریزان برای تأمین مالی کسب‌وکارها در بازار از سوی همکاران یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی بوده که جایگاه قابل‌قبول و پذیرفته‌شده‌ای در سطح جامعه داشته است. بدین ترتیب به نظر، فرهنگ‌سازی ارائه این خدمات با توجه به پیشینه تاریخی آن در کشور به‌ویژه برای کسب‌وکارهای قدیمی و سنتی هزینه بالایی برای ارائه‌دهنده خدمات نخواهد داشت.

دلایل و در واقع محرکهای فراگیری خدمات تأمین مالی جمعی را میتوان به رشد فناوری و خلأهایی موجود در روشهای سنتی تأمین مالی دانست. برخی از این محرکها و پیشرانه ها به ترتیب زیر است:

رشد دسترسی به اینترنت؛ مانند سایر خدمات برخط، رشد دسترسی به اینترنت، امکان ارائه انواع خدمات مالی را فراهم ساخته است. رشد خدمات جمع سپاری مالی نیز که نیازمند دسترسی به اینترنت پرسرعت است، از این روند تأثیر پذیرفته است.
رشد استفاده از تلفن‌های هوشمند؛ استفاده از دستگاه‌های دیجیتال و تلفن‌های هوشمند نیز که دسترسی به اینترنت را در همه‌جا و در همه زمان‌ها مقدور ساخته است نیز به‌عنوان روند دیگری است که در رونق و گسترش این خدمات تأثیرگذار بوده است.
افزایش جمعیت نسل دیجیتال؛ افزایش جمعیت گروه‌های سنی جوان‌تر نیز که میزان استفاده از خدمات ارتباطی و اینترنتی آن‌ها بسیار بالا بوده و در حال افزایش نیز هست، روند مؤثر دیگری در گسترش استفاده از این خدمات است.
ظهور فین تک و سایر استارت‎آپ‎ها؛ منابع مالی مورد نیاز فناوری‌های مالی جدید و سایر استارت‎آپ‎ها که نیازمند سرمایه اولیه به منظور توسعه کسب‌وکار خود هستند، بر مبنای جمع سپاری مالی به نسبت سایر منابع نظیر تسهیلات بانکی، سریع‌تر و ساده‌تر تأمین می‌شود. در دوران اقتصادی امروز، جذب سرمایه برای کسب‌وکارهای نوپا بسیار مشکل است. بانک‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین تأمین‌کنندگان سرمایه، با ریسک‌های مالی به‌شدت مخالف هستند؛ اما به خاطر ادعاهایی که بانک‌ها در شعارهای خود برای کمک به کسب‌وکارها می‌کنند، توسط فرآیندها و سیاست‌های بروکراسی محور خود دچار محدودیت شده‌اند.[1]
تجربه شکست سایر روش‌های تأمین مالی؛ تجربه شکست سایر روش‌های تأمین مالی طی دهه‌های اخیر در سطح بین‌المللی از مهم‌ترین عوامل روندهایی است که بر رونق استفاده از جمع سپاری مالی تأثیرگذار بوده است. در واقع اعتماد و اطمینان مردم به روش‌های سنتی و مبتنی بر تسهیلات بانکی به‌ویژه در غرب تا حدودی کاهش یافته است و روش‌های نوین تأمین مالی نظیر جمع سپاری مالی روندی رو به رشد گرفته است.
خلأ تأمین مالی؛ یکی از مهم‌ترین پیشرانه‌هایی که بر روی رشد و توسعه خدمات تأمین مالی جمعی تأثیرات قابل‌توجهی داشته، حجم تقاضای کسب‌وکارهای نوپا و آن دسته از افرادی است که امکان تأمین مالی به روش‌های مرسوم نظیر وام و تسهیلات بانکی را ندارند. استارت‎آپ‎ها و کسب‌وکارهای نوپا تا زمانی که به سطح بازدهی مشخصی نرسند، بانک‌ها و بازارهای سرمایه سنتی ریسک سرمایه‌گذاری در این نوع کسب‌وکارها را نمی‌پذیرند. بدین ترتیب استفاده از روش‌های مختلف تأمین مالی جمعی در چرخه مالی، سرمایه لازم برای رشد اولیه کسب‌وکارهای نوپا را فراهم می‌سازد.
تغییر نگرش جامعه در تولید و کارآفرینی؛ از دیگر عوامل رشد و گسترش این نوع خدمات مالی، تغییر در بینش و نگرش جامعه در تولید و کارآفرینی است. بدین ترتیب که از یکسو مشارکت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کارآفرینی امکان کسب منفعت و سود مالی برای افراد را به دنبال دارد و از سوی دیگر رونق اقتصاد و اشتغال را به دنبال دارد. در این میان اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز به‌عنوان عاملی توانمندساز، بستر لازم برای این مشارکت را به وجود آورده‌اند.

[1] http://way2pay.ir/59069