

با راهاندازی اینترنت، برقراری انواع ارتباطات و ارائه و دریافت خدمات متنوع بر بستر آن برای اشخاص و شرکتها امکانپذیر شد. امروزه سرویسهای ارتباطی و مبتنی بر داده متنوعی بر روی این بستر راهاندازی شده و این روند همچنان نیز ادامه دارد. کاربران به کمک دستگاههای دیجیتالی نظیر گوشیهای هوشمند، تب لت و لپتاپ خود علاوه بر تعامل با اپلیکیشنها و کاربران دیگر، حجم داده زیادی را تولید میکنند. چند سالی است مفهوم و روندی تحت عنوان اینترنت اشیا معرفی شده است که در آن اکوسیستمی از اشیای متصلبههم در بستر اینترنت ایجاد شده و ارتباطات بین آنها نیازمند کمترین دخالت و وابستگی به کاربر انسانی است. درواقع، بر خلاف اینترنت، نقشآفرینان مستقیم در اینترنت اشیا، کاربران نبوده و علاوه بر آن، محدود به دستگاههای دیجیتالی هوشمند فعلی نیست. در اینترنت اشیا، همه دستگاههای فیزیکی متصل در بستر اینترنت که به نوعی همانند کاربر انسانی وارد فضای مجازی شدهاند، دادهها و اطلاعات لازم مربوط به عملکرد خود را در اینترنت منتشر و یا دریافت میکنند.
سال به سال بر تعداد اشیای متصل بر بستر اینترنت افزوده میشود و بر اساس پیشبینی گارتنر، 21 میلیارد دستگاه متصلبههم تا سال 2020 شبکه بزرگی از این اشیا توسعه خواهند داد. طبق نظر گارتنر، حوزه بانکداری فرصت اساسی از ایجاد و توسعه اینترنت اشیا خواهند داشت. با اتصال اشیای متنوع بهعنوان مبادی ورودی بیشتر به شبکه اینترنت، دادههای بلادرنگ بیشتری از مشتریان و فعالیت آنها نصیب بانکها خواهد کرد. این منابع دادهای غنی، فرصتی برای تحلیل بیشتر مشتریان و ارائه محصولات مبتنی بر نیاز آنها را به صورت کاملاً سفارشیسازی شده فراهم میسازد. علاوه بر این، با کسب شناخت بیشتر از رفتار مشتری، ارزیابی بهتری از ریسک آن مشتری و متعاقب آن پیشگیری از هزینههای احتمالی، حاصل خواهد شد. دادههای بهدستآمده از میزان سلامتی مشتریان بهوسیله ساعت هوشمند یا سایر دستگاههای پوشیدنی مشتری و یا حتی دادههای بهدستآمده از سنسورهای هوشمند خودرو و منزل مشتری، امکان ارائه راهحل و مشاوره به مشتری را برای بانک بیشازپیش ممکن میسازد. بانک میتواند بهصورت سرراست، محصول یا سرویس مستقیم و البته شخصیسازیشدهای نظیر وام و تسهیلات خرید و یا تعمیر خودرو یا مسکن را مبتنی بر دادههای بهدستآمده به مشتری پیشنهاد دهد.
توانمندسازی بانکها برای ارائه و همچنین استفاده از خدمات نوظهور نظیر خدمات مبتنی بر بایومتریک، از دیگر فرصتهایی است که مبتنی بر توسعه اینترنت اشیا، نصیب بانکها میشود. برای مثال، با اتصال سنسورهای بایومتریک در مبادی ورودی شعب یا کیوسکهای خدمات مالی، بهصورت آنی امکان احراز هویت مشتریان ممکن میشود. توسعه چنین خدماتی، تجربه بهتری برای مشتری و متعاقب آن، حفظ و پیشگیری از ریزش مشتری را برای بانک به دنبال خواهد داشت. علاوه بر این، بانکها میتوانند با استفاده از دادههای بهدستآمده از کیوسکهای خدمات مالی، خودپردازها و خود دریافتها، میتوانند مدیریت بهتری روی منابع و عملیات بانکی داشته باشند. استفاده از دادههای مکانی و دستهبندی مشتریانی که از این کیوسکها استفاده میکنند برای جانمایی بهینه آنها در سطح شهر، مثال سادهای در این خصوص است.
دغدغهای که ممکن است با به دست آمدن دادههای مشتریان مبتنی بر توسعه اینترنت اشیا ایجاد شود، احتمال نقض حریم خصوصی مشتریان باشد. اینکه بانکها با چه سازوکارهای قانونی از دادههای بهدستآمده، بهرهمند شوند بهعنوان چالش بزرگی در این خصوص مطرح میشود. مسئله امنیت دادهها نیز اهمیت بیشتری نسبت به سابق خواهد داشت. با اتصال اشیای بیشتر که دادههای متنوعی از مشتریان را تولید و ارسال میکنند، تضمین امنیت دادهها نیز بهعنوان دغدغهای اساسی مطرح خواهد بود.
بدین ترتیب همانند سایر فناوریهای نوظهور و تحولآفرین، اینترنت اشیا نیز فرصتهای متنوعی برای بانکها و صنایع مالی ایجاد میکند. بانکها با بهرهمندی از این مزایا و فرصتها، در کنار چارهاندیشی برای چالشهای احتمالی، محصولات و خدمات مطلوبتری به مشتریان خود ارائه داده و متعاقب آن سهم بیشتری از بازار را کسب خواهند نمود.